Trede 4: digitale toets.

Na het maken van de oefeningen volgt een formatieve toets. Deze toets neem ik af met behulp van Socrative. Dit is een gratis online toetsapplicatie die enkele grote voordelen biedt (de betaalde versie biedt enkele extra toepassingen, die echter niet van wezenlijk belang zijn). Het construeren van toetsen is relatief eenvoudig; eenmaal geconstrueerde toetsen kun je makkelijk en snel met een linkje via email delen met collega's. Een account is snel gemaakt. Kijk maar op www.socrative.com 

Socrative kan door de studenten worden gebruikt op hun laptop (hetgeen is aan te bevelen vanwege een groter beeldscherm en daarmee een overzichtelijker beeld biedt) maar kan ook op de smartphone worden gebruikt. En dat laatste ervaren veel studenten als zeer prettig. Hun smartphone hebben ze immers altijd bij de hand en internet functioneert altijd. De laptop wordt nogal eens vergeten, gaat tijdens de toets spontaan updaten of kan geen koppeling maken met het schoolnetwerk (zeggen ze ...).

Bij Socrative kies ik altijd voor de optie van meerkeuzevragen. Het is dan de kunst om een vraag of opgave zodanig te stellen en daarbij dusdanig meerkeuze antwoorden te formuleren dat er binnen die antwoorden al rekening wordt gehouden met meest verwachte door studenten te maken vergissingen. Ik geef bij theorievragen altijd gesloten vragen met 4 antwoordmogelijkheden (een van de antwoorden kan zijn 'alle andere antwoorden zijn fout/goed'). Een andere mogelijkheid is het gebruiken van 2 stellingen; dan heb je altijd 4 antwoordmogelijkheden, namelijk 'stelling 1 is goed en stelling 2 is fout', enzovoort. Bij wiskundesommen geef ik gewoon 4 wiskundige antwoorden.

Binnen Socrative kun je de vragen willekeurig in volgorde laten aanbieden en kun je de antwoorden in willekeurige volgorde op het scherm laten verschijnen. Het voordeel hiervan is dat iedere student op enig moment met een andere opgave bezig is. En mochten er toevallig twee studenten gelijktijdig met dezelfde opgave bezig zijn dan staan bij ieder van hun de antwoorden op een andere plaats. Spieken is dus niet mogelijk. De opstelling van de klas veranderen is dus niet nodig. Ze kunnen gewoon naast elkaar blijven zitten.

Een wezenlijk onderdeel van de Socrativetoets is het maken van uitwerkingen. Ofwel de onderbouwing van hoe de studenten tot hun antwoord zijn gekomen. Bij wiskunde bijvoorbeeld de tussenstappen en de berekeningen. Die moeten ze handgeschreven op papier tonen en krijgen ook daar weer een '1' voor. Op het papier (mag ook in hun schrift) noteer ik hun naam, met daarnaast de '1', wederom om te voorkomen dat er vaker gebruik wordt gemaakt door andere studenten van die uitwerkingen. Ik controleer niet op juistheid, maar alleen op het feit dat ze uitwerkingen hebben gemaakt. Zijn de uitwerkingen fout, dan zullen ze bij Socrative wellicht ook het verkeerde antwoord hebben gekozen. Het niet tonen van uitwerkingen waardeer ik met een '0'. De met een '1' gewaardeerde uitwerkingen geef ik terug ter archivering en als bewijslast.

Nadat de student de toets heeft afgesloten verschijnt een scherm met daarop het scoringspercentage. Deel dat door 10 en de student weet zijn toetscijfer. Hij krijgt dus onmiddellijke feedback; geen stress meer voor het lange wachten op het toetscijfer. Hoe mooi wil je het hebben?  

De resultaten van de toets kan ik als docent online realtime volgen.  Op de niveau's van klas, leerlingen en toetsopgaven kan ik de voortgang en de resultaten zien. Socrative bewaart de rapportages online zolang, totdat ik deze handmatig verwijder. Er is dus altijd inzicht en bewijslast van toetsresultaten voorhanden. Op basis van de rapportage heb ik inzicht in welke toetsopgaves goed of slecht zijn gemaakt. Tijdens de klassikale bespreking kan ik me dus beperken tot het behandelen van alleen de toetsopgaves die slecht zijn gemaakt. Dat levert een stukje tijdwinst op.

Bij het maken van een Socrative-toets mogen de studenten al het zelf geproduceerde en handgeschreven werk erbij houden. Dus de mindmap en de uitwerkingen van de oefeningen dienen als een soort van spiekbriefje. De gedachte daarbij is tweeledig. Enerzijds biedt dat wat zelfvertrouwen en neemt het mogelijk faalangst weg. Anderwijds motiveer ik daarmee de studenten tot het maken van een goede mindmap en het serieus uitwerken van de oefeningen. Namelijk, hoe beter ze dat doen des te meer profijt ze er van hebben tijdens de Socrativetoets. De insteek daarbij is: de inhoud van wat ze zelf produceren leren ze eenvoudig en automatisch. Daarmee blijft meer kennis beter en langer verankerd in het brein.

Dan nog een klein ervaringsweetje. Soms maakt een student de toets slecht en meldt zich een tweede keer aan onder dezelfde naam, met het smoesje dat de verbinding werd verbroken. Hij kiest de tweede keer dan andere antwoorden in de hoop een hoger cijfer te scoren. Dat heb ik ondervangen door te stellen dat bij meerdere keren aanmelden het laagste resultaat geldt. Een heel enkele keer kan het gebeuren dat inderdaad ergens iets mis gaat bij de verbinding. Dan zeg ik dat ze dat bij mij moeten melden en dan mag de betreffende student zich opnieuw aanmelden met de toevoeging 2 achter zijn naam; uiteraard geldt dan wel het cijfer van die tweede poging.